Rubriek
BETEKENIS / FILOSOFIE

Het ontstaan van Metapontum Het omkeringsprincipe Essentie van het spel Voor wie is Metapontum bedoeld? Metapontum en de aanwijzingen uit het verleden Vergelijking met schaak Historische samenwerkingsspelen Harmonische spelomgeving Metapontum en π Index metapontum.nl

Hans Theo Frenkel

Het omkeringsprincipe

Van wedstrijd naar samenwerking

Het werd snel duidelijk dat omgekeerd schaken mogelijk was en zelfs zeer elegant is in bewegingen, muzikaal in gedachten en esthetisch in concept. Het spel werd veel meer dansachtig dan oorlogszuchtig.

Het is mogelijk het spel alleen te spelen of zelfs met vier of zes personen. Het ongeëvenaarde antieke oorlogsspel kon dus zomaar worden omgekeerd tot een praktisch vredesspel door het toepassen van het omkeringsprincipe, wat bekend is uit de wiskunde en de dialectiek. Zoals bekend uit de natuurkunde bijvoorbeeld de meest beroemde wetten van de eerste en tweede wet van de thermodynamica: het behoud van energie, d.w.z. dat energie kan worden geconverteerd (omgezet) tot beweging en beweging tot hitte en hitte weer tot beweging (zie weten van thermodynamica). In Metapontum betekent dit het behoud van de structuur, en de elementen in die structuur, door plaatsverwisseling. Tevens zien wij in deze menselijke, sociale gedachtenstructuur een meerwaarde gecreëerd doordat elementen (stukken) worden verrijkt en verhoogd in hun potentie.

In feite hoef je niet de vorm te veranderen maar alleen de manier van denken waardoor het spelkarakter verandert van oorlogszuchtig in harmonisch, samenwerkend en vrede. Als we de vergelijking maken met onze wereld waarin nog steeds sprake is van een schaakmentaliteit, het met elkaar oorlogvoeren omwille van hebzucht en winstbejag, dan is slechts de voorwaarde voor vrede gelegen in de bereidheid tot omkering, tot kentering in ons denken, dat wil zeggen de wil bezitten om oorlog, het winnen ten koste van (de schaakmentaliteit), enz., om te keren.

Openheid van doelstelling, geen geheime agenda.
Oprechtheid van intentie.
Wil tot samenwerking voor een collectief doel.
Vrijheid van keuze geven van kleur, begin en eindpositie der partijen.
Respect voor de medespelers en hun ideeën.
Nederigheid, oprechtheid, elkaar feliciteren met goede zetten.
Communicatie, consensus.
Edelmoedigheid, discretie, spelbalans.
Wederkerigheid.
Delen van het gemeenschappelijk bezit.
Eenheid van doelstelling.
Overstijgen van het (spel)egoïsme.
Samen willen zegevieren.
Behoud van ieders eigenwaarde en identiteit.

Samenwerking wint van agressie

Zo is Metapontum een demonstratie van samenwerking in plaats van de agressieve politieke concurrentie en een demonstratie van principes van gelijkwaardigheid, eerlijkheid, broederschap, vrijheid, genade en recht. Metapontum vertoont verbluffende gelijkenissen met de Christelijke filosofie van de verlossing en de vrede. De spelers scheppen de ideeën en beelden die zij als getallen kunnen omkeren. Dan eerst zal wantrouwen plaats maken voor de verbroedering; sabotage wijken voor samenspraak, dan zullen vijanden bondgenoten worden en de schuilkelders van onze angst worden omgebouwd tot graven voor onze instrumenten van haat en wanhoop. De speler kan een alom vernietigende oorlog veroorzaken op het bord, of een nieuwe Utopie bedenken. Het is zijn keuze.

Harmonische machtsverdeling

Metapontum kent evenals schaak een sociale structuur en een machtsverdeling, echter deze hebben een metamorfose ondergaan. Omdat Metapontum een spelbord met 64 zeshoeken kent, is de totale bewegingsvrijheid ten opzichte van schaak van 3 naar 4 bewegingsrichtingen toegenomen (180-90-60-30 º). We zien dus in feite een overgang (omkering) van de aardse, materialistische en fysieke 3e dimensie naar een 4e dimensie van eeuwigheid en harmonie, met een mentaliteitskentering voorbij aan winst en verlies.

Symboliek

Dit heeft er voor gezorgd dat Frenkel de schaakstukken een totale metamorfose heeft gegeven, in naam, maar ook in uiterlijk. Hierbij heeft hij zich laten inspireren door de grote oude wereldculturen en dragen daar tevens symbolen van (m.u.v. de pioniers). Metapontum is vanuit het feodale tijdperk van oorlog en schaakmat geprojecteerd in de nieuwe beloofde wereld van vrede, schoonheid, orde en verlichting voor alle culturen.

De vroegere onbeduidende pion is nu pionier geworden. Hij heeft meer bewegingsvrijheid en speelt een grotere, positieve rol in het sociale leven. De pioniers symboliseren de werkers voor een nieuwe wereld en zij kunnen worden verhoogd tot laureaat en krijgen dan de kracht van de magister.

De sterke torens van weleer worden in Metapontum tempeliers of wachters genoemd. Ze symboliseren de verbondenheid van de Griekse kultuur (zuilen) met de Egyptische (pyramide), kunst en wetenschap.

De gevreesde paarden zijn omgedoopt tot wijzen en geleerden. Ze dragen het yin-yang symbool uit het Chinese taoïsme, de dynamische energetische verhouding van tegengestelde krachten.

De strenge bisschoppen of lopers van vroeger zijn nu vriendelijke ministers. Het stellen Romeinse zuilen voor en reiken ons de verworvenheden van de Romeinse beschavingstijd, waarvan staatkundige ordening en regelgeving tot op heden hun invloed doen gelden.

De vreesaanjagende koninginnen of dames zijn nu zegenende magisters en dragen een hindoeïstisch symbool. Het androgene aspect van de eeuwige verbondenheid van het mannelijke met het vrouwelijke principe wordt uitgebeeld door de Shiva linga.

De almachtige potentaat-koning van dood en leven is nu beschaafde regent, dienend, mild en behulpzaam, beantwoordend aan de 10 geboden met vriendelijkheid voor iedereen. Combineert twee symbolen; de Pythagoraanse Tetrad (10 punten) voor wiskunde en de Ankh, het Egyptische teken voor het eeuwige leven.

Speelvelden: zeskant versus vierkant

Het speelveld van de zeshoek kent echter ook problemen en handicaps die op het speelveld van de vierhoek niet bestaan. Ze kunnen alleen samen worden opgelost. Beide spelende partijen hebben 3 bewegende delen die zich niet kunnen realiseren (het op de juiste eindpositie komen), tenzij de ander bereid is die positie met hen te wisselen. Als surplus van de samenwerking verrijken en bekrachtigen ze elkaar, terwijl zij in een complexe heen en weer verkeerssituatie door elkaar in tegengestelde richting bewegen zonder enige moeite, terwijl ze 2 of 3 pionnen verhogen tot nieuwe magisters waardoor hun bewegingskracht wordt vergroot.

Lees >>de spelregels.